Ο απροσδόκητος θρίαμβος της αυτοδυναμίας του Πορτογαλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος αφήνει τον πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα ελεύθερο να υλοποιήσει το πολιτικό του πρόγραμμα χωρίς να χρειάζεται συμφωνίες με τις αριστερές δυνάμεις που τον εγκατέλειψαν στα τέλη του 2021, στην ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό. Η Ρακέλ Βαρέλα, πορτογαλέζα ιστορικός και καθηγήτρια στο Νέο Πανεπιστήμιο της Λισαβώνας, αναλύει τα αποτελέσματα των εκλογών στην Πορτογαλία για το La Razón, σε μια συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στις 2 Φεβρουαρίου.
Μετάφραση: Κυριακή Κλοκίτη
Γιατί κέρδισε ο σοσιαλιστής Αντόνιο Κόστα με αυτή την απροσδόκητη απόλυτη πλειοψηφία;
Ο Αντόνιο Κόστα πέτυχε την απόλυτη πλειοψηφία χάρη στη χρήσιμη ψήφο πολλών πολιτών που ψήφισαν τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό για να αποτρέψουν τη νίκη της δεξιάς. Χάρη σε αυτό το φαινόμενο, ο Κόστα κατάφερε να ενώσει την ψήφο ολόκληρης της Αριστεράς, προκαλώντας ένα καταστροφικό αποτέλεσμα για τα υπόλοιπα προοδευτικά κόμματα, τόσο για το Αριστερό Μπλόκο όσο και για το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά στην πραγματικότητα αυτή η ανάγνωση είναι πολύ συγκυριακή. Το δομικό φαινόμενο είναι ότι ο Κόστα κατάφερε, χάρη στην κυβέρνηση συνασπισμού («geringonça»), να σφιχταγκαλιάσει τα κόμματα στα αριστερά του, με κατάληξη να τα εξουδετερώσει. Κατά τη διάρκεια αυτής της κυβέρνησης συνασπισμού, ο Κόστα έκανε πολύ μικρές παραχωρήσεις σε αυτά τα κόμματα, τα οποία με τον καιρό έμειναν χωρίς δικό τους πρόγραμμα. Η απόρριψη του νόμου του γενικού προϋπολογισμού, που βρίσκεται στην αφετηρία αυτών των πρόωρων εκλογών, ήταν το αποτέλεσμα και η συνέπεια αυτού του φαινομένου.
Γιατί λέτε ότι υπάρχει φόβος για τη Δεξιά;
Οι άνθρωποι έχουν πολύ πρόσφατη και ζωντανή την ανάμνηση από όσα βίωσαν με τις περικοπές της Τρόικας (ΔΝΤ, Κεντρική Τράπεζα και Ευρωπαϊκή Επιτροπή) κατά τα χρόνια της λιτότητας στα οποία κυβέρνησε η δεξιά. Μειώθηκαν μισθοί και συντάξεις. Η Πορτογαλία είναι μια γερασμένη χώρα και οι ηλικιωμένοι φοβούνται ότι θα μειωθεί ξανά η σύνταξή τους. Ο Κόστα δεν ανέβασε τις συντάξεις, αλλά δεν τις μείωσε.
Θα υπάρξει ουσιαστική αλλαγή στο κυβερνητικό του πρόγραμμα λαμβάνοντας υπόψη ότι θα κυβερνήσει με απόλυτη πλειοψηφία;
Ο Κόστα θα μπορεί εύκολα να κυβερνήσει και να εφαρμόσει το πολιτικό του πρόγραμμα, που είναι το πρόγραμμα της ΕΕ: δέσμευση για την ψηφιακή μετάβαση και την πράσινη μετάβαση, παραγωγική αναδιάρθρωση που προκύπτει από τις οικονομικές κρίσεις, όλα αυτά σε συνδυασμό με μια κοινωνική υποστήριξη για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της πτώσης της αγοραστικής δύναμης. Σε αντίθεση με ότι συνέβη στην Ισπανία, ο Κόστα θα διατηρήσει την εργασιακή μεταρρύθμιση που εγκρίθηκε στα χρόνια της λιτότητας και που βαθαίνει την επισφάλεια. Δεν νομίζω ότι θα θιγεί αυτή η νομοθεσία, ούτε με απόλυτη πλειοψηφία, αφού είναι κάτι θεμελιώδες στις συμφωνίες με την Ε.Ε.
Γιατί το ακροδεξιό κόμμα Τσέγκα αυξήθηκε τόσο πολύ;
Το Τσέγκα πέτυχε ένα σημαντικό αποτέλεσμα. Είναι ένα ακραίο κόμμα, με ρατσιστικές ιδέες, αλλά δεν είναι μια ακροδεξιά ριζωμένη κοινωνικά και πολιτισμικά στην κοινωνία. Η ανάπτυξη του Τσέγκα επιβεβαιώνει ότι η Πορτογαλία δεν αποτελεί πλέον εξαίρεση στην Ευρώπη και εξισώνεται με τους υπόλοιπους εταίρους με ένα κόμμα της Ακροδεξιάς. Το PSD, το πορτογαλικό κεντροδεξιό κόμμα, είναι ένα κόμμα που συνδέεται με τους συντηρητικούς κύκλους της Εκκλησίας, αλλά δεν είναι εξτρεμιστικό. Μερικοί από τους ψηφοφόρους τους έχουν πάει στην Ακροδεξιά, άλλοι ψηφοφόροι έχουν ψηφίσει φιλελεύθερους.
